QANDAY URUG‘ TURLARI BOR?

Nav urug‘lari
Institutda seleksiya yо‘li bilan yaratilgan yangi va rayonirlangan navlarning urug‘lari. Ular yuqori hosildorlikka ega va mahalliy iqlim sharoitiga moslashtirilgan.

Original urug‘lar
Institut olimlari tomonidan seleksiya ishlari natijasida olinadigan, navning genetik tozaligini ta’minlaydigan birinchi bosqich urug‘lar.

Elita urug‘lar
Original urug‘ asosida ko‘paytirilgan, yuqori sifatli va sertifikatlangan urug‘lar. Asosiy urug‘chilik xo‘jaliklariga tarqatiladi.

Birlamchi urug‘lar (1-reproduktsiya)
Elita urug‘idan olinadigan, keng miqyosda fermer va dehqonlarga tarqatiladigan urug‘lar. Ular asosan ishlab chiqarishda qo‘llaniladi.

PAXTA YANGI NAVLARI QANDAY YARATILADI?

Institut seleksionerlari:

• Genetik jihatdan turli xossaga ega ota-ona shakllarini tanlaydi;

• Ko‘p yillik dala va laboratoriya sinovlarini o‘tkazadi;

• Navning hosildorligi, tola sifat ko‘rsatkichlari va kasallik-zararkunandalarga chidamliligini baholaydi.

Natijada davlat nav sinovidan o‘tkazilib, fermerlarga tavsiya qilinadi.

URUG‘LARNING SIFATI QANDAY NAZORAT QILINADI?

• Laboratoriya sinovlari — urug‘ning tozaligi, namligi va unuvchanligi tekshiriladi.

• Daladagi nazorat — urug‘dan yetishtirilgan ko‘chat va o‘suvchi o‘simliklar kuzatiladi.

• Sertifikatlash — har bir partiya urug‘ga rasmiy sertifikat beriladi.

PAXTA URUG‘LARINI EKISH USULLARI QANDAY?

• Qator oralig‘i: asosan 60–90 sm.

• Ekilish chuqurligi: 3–5 sm, tuproq namligiga qarab.

• Ekilish vaqti: tuproq harorati 12–14 °S bo‘lganda.

• Sug‘orish va oziqlantirish: ildiz sistemasini rivojlantirish va ko‘chatning barqaror o‘sishi uchun amalga oshiriladi.

ASOSIY KASALLIK VA ZARARKUNANDALAR

Vertitsillez va fuzarioz so‘lish

• Zarari: paxta ko‘chatlarini qotiradi, hosilni pasaytiradi.

• Kurash: barqaror navlardan foydalanish, sevoborot qoidalariga amal qilish, urug‘larni fungitsidlar bilan ishlov berish.

Paxta kuyasi

• Zarari: ko‘chat barglari va chiroyli tugunlarni zararlaydi.

• Kurash: feromon tutish qurilmalari, biopreparatlar va insektitsidlardan foydalanish.

Trips va o‘rgimchakkana

• Zarari: barg sharbatini so‘rib, o‘sishni susaytiradi.

• Kurash: agrotеxnik tadbirlar, zararlangan maydonlarni o‘z vaqtida ishlov berish, akaritsidlar.

INSTITUTNING ASOSIY VAZIFALARI NIMALARDAN IBORAT?

• Paxta navlarini yaratish va takomillashtirish.

• Sertifikatlangan urug‘larni ko‘paytirish va fermerlarga yetkazib berish.

• Paxta yetishtirish agrotexnologiyalarini ishlab chiqish va targ‘ib qilish.

• O‘quv-seminarlar orqali fermerlar va mutaxassislarga ilmiy asoslangan tavsiyalar berish.